Chopin widzę muzykę

Chopin – w wizualności nastroju. Wokół inspiracji polskiego modernizmu – esej dr Anety Oborny w wydawnictwie Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina

Trwa XVIII Międzynarodowy Koncert Chopinowski – prawdziwe święto dla miłośników muzyki Fryderyka Chopina.

Twórczość Fryderyka Chopina to źródło inspiracji nie tylko dla muzyków. O tym w jaki sposób muzyka wybitnego kompozytora inspiruje innych artystów, można było się przekonać na wystawie czasowej Widzę muzykę w Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie (kurator wystawy – Marta Tabakiernik).

Wystawa to próba „sportretowania” twórczości Chopina, na przykładzie dzieł wyłącznie ze zbiorów Muzeum Chopina. Większość z zaprezentowanych eksponatów była prezentowana publiczności po raz pierwszy.

Według kuratora muzeum – dr Seweryna Kutera, wystawa ma za zadanie wywołać refleksję nad kulturowym zjawiskiem syntezy sztuk, a także zadać pytanie o możliwość zobaczenia muzyki i posłuchania dzieł sztuki.

Wystawie towarzyszy wydawnictwo pt. Widzę muzykę. Książka zawiera nie tylko treści dotyczące założenia wystawy, ilustracje prezentowanych prac, ale także trzy eseje, w tym esej dyrektor Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu – Anety I. Oborny, Chopin – w wizualności nastroju. Wokół inspiracji polskiego modernizmu.

Pisząc o wyjątkowości osoby Chopina i zjawiskowości wyrazu jego dzieła – uniwersalnego, a zarazem inkrustowanego idiomami polskości, autorka zwraca uwagę na siłę nastroju Chopinowskiej muzyki, która pobudzała wyobraźnię wielu twórców, w sposób szczególny – artystów doby modernizmu.  Wynikało to głębszego zainteresowaniem muzyką kompozytora i związanymi z nią doznaniami. Po okresie, w którym dominowały konwencjonalne portrety kompozytora, sceny z jego życia i śmierci – cała ta zewnętrzność zamykająca się w akademickich przeważnie ujęciach, modernizm na nowo spojrzał na temat chopinowski. Dla twórców tworzących wizualne kreacje w nowym duchu – postrzegających rzeczywistość w kontekście stanów emocjonalnych, poszukujących symbolicznych i nastrojowych form ekspresji, metafizycznych uniesień, z dominującymi nastrojami melancholii, rozpaczy, namiętności – muzyka Chopina była idealnym polem do eksploracji, będąc wyzwaniem dla malarzy i rzeźbiarzy.

Malarskie interpretacje tematów związanych z osobą i dziełem Chopina Aneta I. Oborny przedstawia na przykładach prac m.in. Wojciecha Weissa, Eli Nedalman, Gustawa Gwozdeckiego, Władysława Podkowińskiego, Edwarda Okunia, Józefa Krzesz-Męciny i Stanisława Wyspiańskiego.

Jednak prace, które wówczas powstały są raczej odbiciem chopinowskiej muzyki w zwierciadle epoki. Potęgując emocje, oddalają odbiorcę od jednej z istotnych cech osobowości kompozytora i jego utworów – powściągliwości.

Stąd konkluzja autorki, że Chopin i jego dzieło, tak bogate, wyrafinowane, o niezgłębionej ekspresji, […] najtrafniej prezentuje jedna z najskromniejszych wizualizacji tego tematu w polskim modernizmie – […] rysunek piórkiem Stanisława Wyspiańskiego. Dzięki kunsztowi rysownika, postać siedzącego kompozytora […] ujęta w kilku giętkich kreskach […] wyraża niemal sedno Chopinowskiego stylu.

Niemal, bo muzykę tak czystą i szczerą prawdziwie może wyrazić tylko ona sama.

Edward_Okuń_-_Mazurka_de_Chopin_1911_CC
Edward Okuń, Mazurek Chopina, 1911 r.