Dnia 14 marca 2013 roku Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu gościło wybitnego naukowca, wykładowcę teorii i historii literatury m. in. na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach – profesora Stanisława Żaka. Wygłosił on dla zebranych prelekcję na temat „Mit kultury chłopskiej w prozie Wiesława Myśliwskiego”. Profesorowi towarzyszyli dwaj szydłowieccy uczniowie recytujący fragmenty utworów Wiesława Myśliwskiego – Adam Frąk, uczeń I LO im. Henryka Sienkiewicza w Szydłowcu oraz Damian Ziółkowski, uczeń Publicznego Gimnazjum nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Szydłowcu, aktor teatru “Poezji u Radziwiłła” przy SCKiS ZAMEK.

W Sali Kominkowej szydłowieckiego zamku zebranych słuchaczy powitała Katarzyna Zedel przybliżając sylwetkę prelegenta oraz postać pisarza Wiesława Myśliwskiego. Wspomniała, że po pierwszej powieści „Nagi sad” z 1967 roku, krytyka zakwalifikowała twórczość Myśliwskiego do tzw. nurtu literatury chłopskiej i w tym momencie padło pytanie – czy aby słusznie? Profesor Żak przystąpił do wyjaśnienia tego złożonego problemu. We wstępie wyjaśnił dokładnie, czym jest tzw. literatura chłopska i jakie są jej początki. Następnie Damian Ziółkowski zaprezentował fragment wywiadu z Wiesławem Myśliwskim (Józef Baran, Spadła mi z oczu zasłona „Wieści”1984, nr 4), w którym pisarz przyznał, że odkrył w sobie chłopskie pochodzenie, swoje korzenie i zadaje sobie fundamentalne pytanie „Kim właściwie jestem?” Profesor jasno ukazuje różnicę pomiędzy kulturą chłopska a kulturą ludową, która jest silnie akcentowana w twórczości Myśliwskiego – wysłuchaliśmy cytatu z eseju „Kres kultury chłopskiej” zaprezentowanego przez Adama Frąka. Utwory Myśliwskiego poruszają problematykę tożsamości mieszkańców wsi, deklasacji w czasach historycznych przemian, przekonaliśmy się o tym słuchając fragmentów powieści „Widnokrąg” i „Kamień na kamieniu” w interpretacji uczniów. Profesor Żak udowadniał, że włączenie dorobku twórczego Wiesława Myśliwskiego do nurtu chłopskiego jest zawężeniem, gdyż omawiana literatura porusza wątki uniwersalne i egzystencjalne. Słowo „mit” profesor ukazał jako greckie „Mythos” – obraz, opowieść. W twórczość Wiesława Myśliwskiego występuje obraz kultury, która zanika, a pisarz chce ocalić ją od zapomnienia.

Publiczność zajmujący wykład nagrodziła gromkimi brawami. Nastał czas na pytania zainteresowanych, na które profesor odpowiadał indywidualnie.

Fot. Zofia Radwańska, Mariusz Świercz