Wystawa plenerowa „Dźwięki Ziemi. Ludowe instrumenty muzyczne w zbiorach Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu” ma trzy części. Każda z tych części ma cztery plansze. Na planszach znajdują się zdjęcia instrumentów muzycznych z różnych regionów Polski oraz kody QR, dzięki którym można posłuchać dźwięków instrumentów.
Wystawa pokazuje ludowe instrumenty muzyczne z różnych regionów Polski. Wszystkie eksponaty pochodzą z największej kolekcji w kraju. Kolekcja ta znajduje się w muzeum w Szydłowcu.
Na wystawie Instrumenty są podzielone według regionów etnograficznych, czyli miejsc, gdzie były odrębne tradycje.
Co można zobaczyć w muzeum?
Muzeum ma ponad 2500 eksponatów – to bardzo dużo! Wśród nich są:
- polskie ludowe instrumenty muzyczne (na przykład dudy, złóbcoki, cymbały, skrzypce)
- instrumenty z innych krajów – np. niemieckie, czeskie, włoskie czy rosyjskie
- Rekonstrukcje – czyli odtworzone instrumenty, które znamy tylko z dawnych opisów
- narzędzia lutnicze i stolarskie – czyli przyrządy do budowy instrumentów.
W muzeum jest też Eksperymentarium Dźwięku. To specjalna sala, w której można samemu zagrać na instrumentach i tworzyć dźwięki za pomocą aplikacji!
1. część wystawy
Na planszy Małopolska Północna (Radomszczyzna) są skrzypce, bębenek obręczowy i harmonia pedałowa. Na takich instrumentach grały kapele ludowe w tej części Polski. Skrzypce grały główną melodię. Bębenek nadawał rytm, czyli pomagał utrzymać tempo. Harmonia wspierała melodię.
Plansza Kaszuby pokazuje dwa bardzo charakterystyczne instrumenty z tego regionu. Są to skrzypce diabelskie i burczybas. Te instrumenty były używane podczas obrzędów. Ich głośne brzmienie miało odstraszać złe moce.
Plansza Podlasie pokazuje dwa instrumenty z tego regionu: ligawę i basetlę. Ligawa to długi róg, w który się dmucha. Dawniej służyła do wołania ludzi i zwierząt. Basetla to duży instrument z grubymi strunami. Grała niskie dźwięki i pomaga w muzyce tanecznej.
2. część wystawy
Druga część wystawy to instrumenty z Wielkopolski. Najbardziej znanym instrumentem tego regionu są dudy. Dudy grały z innymi instrumentami.
- kozioł biały grał ze skrzypcami i klarnetem z
- kozioł czarny grał z mazankami
- dudy wielkopolskie grały ze skrzypcami podwiązanymi
3. część wystawy
W tej części wystawy są instrumenty z Polski południowej: Beskidu Śląskiego, Beskidu Żywieckiego, Podhala i okolic Rzeszowa. Są tu także instrumenty-rekonstrukcje.
Na planszy „Beskid Śląski i Żywiecki” są tradycyjne instrumenty dęte, czyli dudy. W górskich kapelach dudy grały ze skrzypcami. Są dudy śląski i dudy żywieckie.
Na planszy Podhale są dudy podhalańskie, złóbcoki, basy i trombitę. Muzyka Podhala opiera się na brzemieniu skrzypiec, którym towarzyszą basy podhalańskie. W składzie kapeli występowały także skrzypce sekundujące – o uproszczonej technice gry, pełniące funkcję rytmiczną.
Plansza Rzeszowszczyzna prezentuje instrumenty z południowo-wschodniego krańca Polski. W kapeli z tego regionu grały skrzypce, cymbały, basy i klarnet. Pojawiały się też skrzypce sekundujące.