16 maja 2025 roku minęło 40 lat od rozstrzygnięcia I Ogólnopolskiego Konkursu na Budowę Ludowych Instrumentów Muzycznych (OKBLIM).

Konkurs został zorganizowany przez Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu z okazji 170. rocznicy urodzin Oskara Kolberga.

Współorganizatorami wydarzenia byli:

• Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Radomiu
• Stowarzyszenie Twórców Ludowych w Lublinie
• Centralny Związek Spółdzielni Rękodzieła Ludowego i Artystycznego „Cepelia” w Warszawie
• Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury w Warszawie.

Patronat nad konkursem objęli:

• Ministerstwo Kultury i Sztuki
• Departament Bibliotek, Domów Kultury i Działalności Społeczno-Kulturalnej
• Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków.

Do I Ogólnopolskiego Konkursu na Budowę Ludowych Instrumentów Muzycznych zgłoszono 188 instrumentów wykonanych przez 39 twórców z osiemnastu województw.

Laureaci I Ogólnopolskiego Konkursu na Budowę Ludowych Instrumentów Muzycznych

W wyniku prac komisji konkursowej w I Ogólnopolskim Konkursie na Budowę Ludowych Instrumentów przyznano 33 nagrody i wyróżnienia.

• w kategorii skrzypiec
  • I nagrodę przyznano Wiktorowi Szwedowi z Pewli Małej
  • II i III nagrody nie przyznano
• w kategorii mazanek
  • II nagrodę przyznano Andrzejowi Mendlewskiemu z Poznania
  • I i III nagrody nie przyznano
• w kategorii złóbcoków
  • III nagrodę przyznano Stanisławowi Gracy z Poronina
  • I i II nagrody nie przyznano
• w kategorii cymbałów
  • I nagrodę przyznano Janowi Hołubowskiemu z Braniewa
  • II nagrody nie przyznano
  • III nagrodę przyznano Janowi Rydzikowi z Nowego Grodziska
• w kategorii harmonii
  • II nagrodę przyznano Ignacemu Mielnickiemu z Ostrołęki
  • I i III nagrody nie przyznano
• w kategorii dud żywieckich
  • II nagrodę przyznano Feliksowi Jankowskiemu z Żywca
  • I i III nagrody nie przyznano
• w kategorii gajd śląskich
  • II nagrodę przyznano Antoniemu Krężelokowi z Koniakowa
  • I i III nagrody nie przyznano

• w kategorii dud wielkopolskich
  • III nagrodę przyznano Andrzejowi Mendlewskiemu z Poznania
  • I i II nagrody nie przyznano
• w kategorii kozłów lubuskich
  • I nagrodę przyznano Czesławowi Prządce ze Zbąszynia
  • drugiej nagrody nie przyznano
• w kategorii kozłów lubuskich
  • III nagrodę przyznano Florianowi Modrzykowi z Mosiny
• w kategorii kozłów lubuskich
  • wyróżnienie przyznano Andrzejowi Mendlewskiemu z Poznania
• w kategorii sierszeniek
  • I nagrody nie przyznano
  • II nagrodę przyznano Czesławowi Prządce ze Zbąszynia
  • III nagrodę przyznano Florianowi Modrzykowi z Mosiny
• w kategorii aerofonów ustnikowych
  • II nagrodę przyznano Bolesławowi Trzmielowi z Zakopanego
  • I i III nagrody nie przyznano
  • wyróżnienie ze względu na walory dźwiękowe przyznano Kazimierzowi Łempickiemu z Łempicy

• w kategorii instrumentów ceramicznych
  • I nagrodę przyznano Marianowi Romańczykowi z Żywca
  • II nagrodę przyznano Stanisławowi Seweryńskiemu z Odrowąża
  • III nagrodę przyznano Henrykowi Rokicie z Rędocina.
• w kategorii piszczałek
  • I nagrodę przyznano Marcinowi Małkowi z Jastkowic
  • II nagrodę przyznano Franciszkowi Szczotce z Kiszyc
  • II nagrodę przyznano Augustowi Piesze z Pewli Wielkiej
  • trzeciej nagrody nie przyznano
• w kategorii piszczałek stroikowych
  • wyróżnienie specjalne przyznano Ryszardowi Bielowi z Wieprza k. Żywca
  • wyróżnienie specjalne przyznano Kazimierzowi Nowakowi z Czechowic-Dziedzic
• w kategorii membranofonów
  • wyróżnienie specjalne przyznano Stanisławowi Mytczakowi ze Święcan
• w kategorii idiofonów
  • III nagrodę przyznano Janowi Ligasowi z oś. Ligasy
  • I i II nagrody nie przyznano
• nagrodę indywidualną przyznano za zestaw instrumentów z Regionu Kaszubskiego Mieczysławowi Mielewczykowi z Kartuz
• wyróżnienia przyznano:
  • Władysławowi Mentelowi za skrzypce
  • Franciszkowi Rosickiemu za skrzypce
  • Władysławowi Grzeszczykowi za skrzypce
  • Władysławowi Kucharskiemu za skrzypce
  • Janowi Czernikowi za złóbcoki

Wystawa pokonkursowa

Elementem podsumowującym I Ogólnopolski Konkurs na Budowę Ludowych Instrumentów była wystawa czasowa prezentująca nagrodzone instrumenty. Przygotowanie ekspozycji wymagało zdemontowania części wystawy stałej z instrumentami z Kielecczyzny, której nigdy już nie przywrócono. Wystawę otwarto 29 listopada 1985 roku.

Nagrodzone prace

Cześć prac nagrodzonych w I Ogólnopolskim Konkursie na Budowę Ludowych Instrumentów Muzycznych wzbogaciła kolekcję Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu.

Efekty

I Ogólnopolski Konkurs na Budowę Ludowych Instrumentów pozwolił na zidentyfikowanie nieznanych wcześniej budowniczych i w znaczący sposób wpłyną na powiększenie kolekcji muzeum. Jednocześnie zainicjował w muzeum działania wystawiennicze o charakterze czasowym.

Wybrana formuła – rywalizacja konkursowa połączona z publikacją informacji o twórcach i ich pracach oraz przygotowaniem wystawy pokonkursowej – okazała się skutecznym narzędziem w aktywizowaniu tradycji budowania instrumentów w różnych regionach Polski.  Kolejne edycje konkursu odbyły się w latach 1989, 1995, 2005, 2016, 2022, z czasem stając się rozbudowanymi projektami obejmującymi nie tylko przygotowanie wystawy i opracowanie katalogu, ale także organizacji cyklów koncertów i warsztatów edukacyjnych.