Odnowienie i przywrócenie stanu ekspozycyjnego 50 instrumentów ze zbiorów muzealnych

Odnowienie i przywrócenie stanu ekspozycyjnego 50 instrumentów ze zbiorów muzealnych

Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych dzięki otrzymanej dotacji,  oddało do konserwacji 50 instrumentów z kolekcji muzealnej. Celem prac konserwatorskich, przeprowadzanych od kwietnia do grudnia 2015 roku, było zabezpieczenie i przywrócenie stanu ekspozycyjnego wybranych obiektów z grupy membranofonów, idiofonów oraz chordofonów. 

Z grupy membranofonów odnowiono 3 bębny dwumembranowe, wykonane przez ludowych twórców w pierwszej połowie XX w. To bardzo ciekawe instrumenty z Woli Jachowej (świętokrzyskie), oraz z Piątkowej i Grodziska Dolnego (podkarpackie). Stopień ich zużycia świadczy o tym tym, iż pełniły należne im funkcje w kapelach ludowych. Do muzeum trafiły w złym stanie, a niezatrzymanie procesów niszczenia (korozja, pęknięcia skór, skutki obecności systematyczne zwalczanych drewnojadów) spowodowały dalsze jego pogorszenie. Dzięki zatrzymaniu procesów niszczenia i odnowieniu tych instrumentów możliwa jest ich prezentacja i upowszechnianie.

Bardzo wymagające dla konserwatorów okazały się instrumenty z grupy idiofonów – 15 harmonii jedno, dwu, trzy i pięciorzędowych o różnej liczbie basów. To ciekawe zabytki, wykonane pod koniec XIX oraz w XX wieku w polskich warsztatach organmistrzowskich (Leonhardt, Stamirowski, Radek, Mejer, Lipski, Faliszewski, Kluziński, Sejdler) oraz zagranicznych zakładach (Koch, Sabatini). Ich stan był dwojaki: od niewielkich ubytków i uszkodzeń mechaniki po bardzo zanieczyszczoną powierzchnię, wiele defektów i ślady działań szkodników drewnojadów i rdzy. Efekty konserwacji tych instrumentów są uderzające – odzyskały one swoje naturalne piękno, zyskały blask i obecnie należą do grupy najpiękniejszych muzealiów ze zbiorów MLIM w Szydłowcu. Przywrócenie im stanu ekspozycyjnego umożliwia prezentację dorobku polskich twórców, których działalność została przerwana podczas II wojny światowej i nigdy już nie została wznowiona w takiej ogromnej skali.

Z grupy chordofonów smyczkowych oraz szarpanych konserwacji poddano 32 instrumenty: 14 skrzypiec, 1 złóbcoki, 3 kontrabasy, 1 basy, 1 wiolonczela, 1 cymbały oraz 11 cytr. 6 cytr posiada futerały stanowiące komplet z instrumentem i posiadające taki sam (jak instrument) numer inwentarzowy. Odnowienie futerałów umożliwia przechowywanie instrumentów w jego naturalnym „opakowaniu”. Część z tych instrumentów to twórczość budowniczych ludowych, m.in. J. Rafalskiego ze Skarżyska – Kamiennej, J. Rydzika z Grodziska Nowego, S. Krępskiego z Rzucowa k. Szydłowca, J. Machno z Dębna k. Leżajska, J. Czernika z Bukowiny Tatrzańskiej, a część powstała w manufakturach czy zakładach, np. Manzenhauer lub z miejscowości Markneukirchen czy Klingenthal (Niemcy). Najcenniejszy jest fakt, że bez względu na pochodzenie czy miejsce wytworzenia tego typu instrumenty docierały do muzyków grających muzykę wiejską lub popularną, i tym samym wchodziły w skład instrumentarium ludowego (powszechnego wśród ludu). Wybrane do konserwacji chordofony również były w stanie zachowania uniemożliwiającym udostępnianie ich zwiedzającym. Przywrócenie im świetności i stanu ekspozycyjnego daje sposobność do ukazywania ich piękna, mistrzostwa i fantazji budowniczych oraz różnorodność form i walorów wizualnych.

Efektem projektu jest przywrócenie wyglądu ekspozycyjnego oraz funkcjonalności zakonserwowanym instrumentom. Daje to możliwość włączenia tych eksponatów do programu działalności merytorycznej muzeum, mającej na celu upowszechnianie zbiorów i udostępnianie jak najszerszemu gronu odbiorców. Możliwe jest ich eksponowanie na wystawach w siedzibie muzeum, wypożyczanie ich w ramach współpracy z innymi instytucjami muzealnymi oraz wykorzystywanie ich podczas działań naukowych, warsztatowych czy popularyzatorskich. W ramach projektu wszystkie instrumenty są digitalizowane w nowym stanie zachowania, co umożliwi ich upowszechnianie na szeroką skalę za pomocą dostępnych multimediów.

Projekt jest realizowany w okresie od 1.02.2015 do 31.12.2015 roku, konserwację instrumentów wykonują firmy: poznańska „Lutnia. Budowa, naprawa instrumentów muzycznych”, lubelska „Accrea Accordions” oraz „Pracownia Lutnictwa Artystycznego – Marek Pielaszek” z siedzibą w Grodzisku Mazowieckim. Zadanie dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz budżetu Samorządu Województwa Mazowieckiego.