W roku 2025 roku mija 50 lat od otwarcia dla zwiedzających Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu. Przy tej okazji chcemy przypomnieć fragment artykułu z „Rocznika Muzeum Narodowego w Kielcach” autorstwa Alojzego Obornego ówczesnego dyrektora Muzeum Świętokrzyskiego w Kielcach (od 1975 roku Muzeum Narodowego w Kielcach), placówki, której szydłowieckie muzeum zawdzięcza powołanie i której podlegało do końca 1975 roku.

Artykuł opisuje uroczystość otwarcia muzeum w Szydłowcu, udostępnioną wówczas wystawę oraz założenia jakie postawiono przed instytucją.

„19 maja w późnorenesansowych wnętrzach zamku w Szydłowcu mieszczących oddział naszego muzeum, otwarte zostały od wielu lat przygotowywane ekspozycje stałe Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych.

[…] Uroczystość otwarcia poprzedziła konferencja prasowa, na której dziennikarzy z Kielc, Radomia i Warszawy informowali mgr Maciej Kowalczewski, zastępca dyrektora Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego, mgr Alojzy Oborny, dyrektor Muzeum Świętokrzyskiego, i mgr Danuta Paprocka, kierownik oddziału.

Zebranym przedstawiono dotychczasowy dorobek oddziału, ilość i rodzaj zgromadzonych zabytków. Zakreślone zostały także plany perspektywiczne muzeum przewidujące jego rozbudowę jako placówki realizującej szeroki program prac naukowo-badawczych na bazie gromadzonych eksponatów, badań terenowych oraz archiwum dokumentacji muzycznej.

Dla tych celów przewidziano adaptację dalszych pomieszczeń zamkowych. Propozycje i postulaty mówiące o poszerzonej działalności muzeum padały także z ust mgr Jadwigi Sobieskiej i doc. dra Jana Stęszewskiego, konsultantów naukowych stale współpracujących z placówką.

Na uroczystość otwarcia ekspozycji stałej Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych przybyli m.in. przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Sztuki z zastępcą dyrektora Zarządu Muzeów i Ochrony Zabytków — mgr Stanisławem Brzostowskim, władz wojewódzkich, powiatowych, dyrektorzy licznych placówek muzealnych z całego kraju. […] Gościem honorowym był profesor dr Stanisław Lorentz, dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie. […] Kierownik oddziału, mgr Danuta Paprocka, udekorowana została odznaką Zasłużony Działacz Kultury, zaś mgr Jadwiga Sobieska i doc. dr Jan Stęszewski odznaką Za Zasługi dla Kielecczyzny.

Z poszczególnymi wystawami muzeum zapoznała zebranych kierownik oddziału. Warto podkreślić, że spotkały się one z dużym zainteresowaniem i wysoką oceną przybyłych gości. Zebrani muzeolodzy zgodnie podkreślali, że jest to jeden z najnowocześniejszych etnograficznych pokazów muzealnych w Polsce.”[i]

Autorami dwóch scenariuszy ekspozycji „porządkujących dotychczasową wiedzę o instrumentach” i kapelach byli etnomuzykolodzy: Jadwiga Sobieska i Jan Stęszewski. Osobną częścią stałych ekspozycji był  „pokaz instrumentów z terenu województwa kieleckiego, w ówczesnych granicach, oparty na materiałach Piotra Gana – cenionego popularyzatora muzyki ludowej w kieleckiej Rozgłośni Polskiego Radia”. […] Zebrany materiał do scenariusza zredagowała Danuta Słomińska-Paprocka.”

Oprawę plastyczną, podkreślającą „układ funkcjonalny i kompozycyjny, nie gubiąc przy tym walorów użytkowych i estetycznych” wykonali Seweryna Gugała-Stolarska i Jerzy Stolarski.

Elementami wystawy były także „nagrania, których część przygotowano specjalnie dla Muzeum w Szydłowcu, […] oraz nagrania ze zbiorów: PWSM w Warszawie, Archiwum Instytutu Folkloru Sztuki PAN, Komitetu do Spraw Radia i Telewizji (Redakcja Muzyki Ludowej) w Warszawie oraz Rozgłośni Polskiego Radia w Kielcach, z prywatnych zbiorów Mariana i Jadwigi Sobieskich.”

Pierwsza wystawa stała Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu w niezmienionej formie dostępna była dla zwiedzających przez 40 lat – do 2015 roku, gdy zastąpiła ją ekspozycja „Instrumenty… – zobaczyć i usłyszeć tradycję” zrealizowana w ramach modernizacji muzeum w zamku ze środków Unii Europejskiej w 2015 roku.

—

[i] Cytaty pochodzą z artykułu: Alojzy Oborny, „Kronika muzealna 1975”, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach”, 1977, nr 10, 513-570.