W grudniu 2013 roku do Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu powróciły instrumenty, poddane konserwacji ze względu na zły stan zachowania. Dzięki dotacji ministerialnej i samorządowej udało się odnowić i powstrzymać proces niszczenia 16 eksponatów z poszczególnych grup instrumentów według klasyfikacji Hornbostela-Sachsa: 7 chordofonów (instrumentów strunowych), 3 aerofony (instrumenty dęte), 3 idiofony (samodźwięczne) oraz 3 membranofony (z drgającą membraną).  

Chordofony wymagające odrestaurowania to przede wszystkim skrzypce i basy wykonane przed II Wojną Światową przez twórców ludowych w większości w regionie świętokrzyskim. Te instrumenty wymagały sklejenia poszczególnych części, rekonstrukcji brakujących elementów oraz odnowienia i zabezpieczenia warstwy pokrywającej. Zakonserwowano również kontrabas, który mimo dobrego stanu zachowania wymagał powstrzymania procesu pękania płyty wierzchniej oraz niezwykle ciekawą mandolinę datowaną na koniec XIX wieku z intarsją przedstawiającą grajka.

Wśród aerofonów znajdują się sierszeńki jedno- i dwupęcherzowe ze Zbąszynia oraz dudy żywieckie datowane na około 1935 roku. Te instrumenty wymagały dezynfekcji, uzupełnienia ubytków i odczyszczenia metalowych i drewnianych części.

Z grupy idiofonów odnowiono 2 harmonie ręczne z warszawskich warsztatów – dwurzędową Alfreda Nabe i trzyrzędową Zygmunta Radka oraz trzyrzędową harmonię pedałową Jana Bukowskiego z Pułtuska, datowane na okres 20-lecia międzywojennego. Ze względu na bardzo zły stan zachowania tych instrumentów konserwacja wymagała dużego nakładu pracy – rekonstrukcji ubytków w zdobieniach, odnowienia miechów, odczyszczenia i zabezpieczenia powierzchni całych instrumentów.

Z membranofonów do konserwacji przeznaczono bardzo ciekawe barabany (bębny dwumembranowe), które były używane przez muzykantów ludowych, w tym radomski o drewnianym walcu z ozdobnym rysunkiem na skórze, duży baraban o miedzianym walcu oraz mały baraban o miedzianym walcu z Kostrzeszyna datowany na XIX wiek. Główny problem konserwatorski stanowiły zniszczone membrany z pęknięciami, które odczyszczono i zabezpieczono przed dalszym niszczeniem.

Odnowione instrumenty znajdą się na nowej ekspozycji stałej, której otwarcie planowane jest po zakończeniu prac remontowych szydłowieckiego Zamku, będą też eksponowane na wystawach czasowych organizowanych we współpracy z innymi muzeami w Polsce.

Całkowity koszt realizowanego zadania wyniósł 26 tys. zł, w tym dofinansowanie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego wyniosło 20 tys. zł, z budżetu Województwa Mazowieckiego 6 tys. zł. Prace konserwatorskie trwały od maja do listopada 2013 roku.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz z Budżetu Województwa Mazowieckiego