W piątkowy wieczór (8.09.2017) do Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu z okazji otwarcia nowej wystawy czasowej pt.: Ludowe „stradivariusy” przybyła zarówno rzesza lokalnych miłośników kultury i sztuki, jak też goście z Warszawy, Radomia i Kielc. Na wystawie – będącej częścią szerszego projektu o tym samym tytule, realizowanego przez muzeum ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorządu Województwa Mazowieckiego – znalazły się specjalnie wyselekcjonowane egzemplarze skrzypiec, najciekawsze i najbardziej znamienne formy tych instrumentów ludowych. Zdecydowana większość z nich pochodzi z naszych magazynów (57 skrzypiec), dziewięć  cennych eksponatów użyczyły nam:  Muzeum Narodowe w Poznaniu, Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu, Muzeum Narodowe w Kielcach oraz Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie. 

Wprowadzony wśród kolekcji wewnętrzny podział na skrzypce zabawki, prymitywne, żłobione, klejone, ze zdobieniami oraz formy hybrydyczne, pozwala na bardzo jasny i czytelny odbiór wystawy. Każda z przedstawianych grup przedstawia konkretny problem w lutnictwie ludowym i sposoby jego rozwiązywania przez wytwórców. Dzięki temu zwiedzający mogli podziwiać kunszt polskich lutników ludowych, którzy w przeciwieństwie do tych profesjonalnych, nie są ograniczeni konkretną formą, wymiarami czy używanymi materiałami. Ich jedynym ograniczeniem jest ich własna wyobraźnia i możliwości. Ciekawym elementem wystawy jest również odtworzony warsztat lutniczy wraz ze skrzypcami Jana Rafalskiego przedstawiającymi kolejne etapy budowy tych instrumentów oraz egzemplarze powstałe podczas warsztatów prowadzonych przez Zbigniewa Butryna i Piotra Sikorę. Oprócz tego przybyli goście mogli podziwiać obrazy autorstwa Jacka Malczewskiego (Mężczyzna grający na skrzypcach), Sylweriusza Saskiego (Górale) – ze zbiorów MLIM oraz Witolda Pruszkowskiego (Pastuszek grający na skrzypcach) – ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, Zofii Stryjeńskiej (Wiejska Zagroda, Żniwiarze) – ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Tarnowie, które przedstawiają grających na skrzypcach muzykantów.

Żadne słowa jednak nie oddadzą piękna dźwięku skrzypiec lepiej niż one same. Jeśliby zatem przyjąć, że wybrane eksponaty są niczym ludowe „stradivariusy”, to na koncercie towarzyszącym wystawie grali ludowi wykonawcy niczym Paganini! Z Żywiecczyzny przyjechał do Szydłowca skrzypek kapeli Braci Byrtków – Władysław wraz z uczniami Przemysławem Fickiem (dudy) i Marcinem Blachurą (skrzypce, śpiew) oraz zasłużony dla odrodzenia muzyki wsi polskiej – Janusz Prusinowski (skrzypce, śpiew) z Piotrem Piszczatowskim (basy, bęben, baraban). Sam koncert przeszedł wszelkie oczekiwania, a bisom nie było końca!

Autor koncepcji, kurator: dr Aneta I. Oborny

Autor scenariusza: Katarzyna Zedel

Koordynator: Monika Sadura

Aranżacja plastyczna: Marta Majewska

Wystawie towarzyszy katalog (oprac.: dr A. I. Oborny, tekst prof. Ewa Dahlig-Turek, noty katalogowe Katarzyna Zedel)

Miejsce: siedziba Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu  – zamek

Wystawa czynna: 8 września 2017 – koniec lutego 2018

Wystawa dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz z budżetu Samorządu Województwa Mazowieckiego

fot. Tomasz Rogala